Dev Lead คืออะไร? ตำแหน่งที่จะปลดล็อกการทำงานในทีม

จากที่ได้เริ่มคลุกคลีกับผู้ติดตามคอนเทนต์ผมหลายๆ คน ทำให้ผมเริ่มรู้สึก เอ๊ะ... เราพูดถึงตำแหน่งเดียวกันรึเปล่านะ

และได้รู้ว่านิยามของ "Dev Lead" ในใจแต่ละคนนั้นไม่เหมือนกัน ทั้งในรายละเอียดปลีกย่อยและคำจำกัดความแบบกว้างๆ บทสนทนาเหล่านั้นจุดประกายให้ผมเห็นว่า นี่คือความสับสนที่เกิดขึ้นจริงในวงการของเรา และเป็นที่มาของบทความนี้ เพื่อตอบคำถามว่า...

แล้ว Dev Lead คืออะไรกันแน่?

Dev Lead มีหลายความหมาย

ในแต่ละบริษัท Dev Lead อาจจะหมายถึง Development Lead, Tech Lead, หรือแม้กระทั่ง Lead Programmer ก็ได้ ขึ้นอยู่กับโครงสร้างองค์กร (Org Chart) ที่แตกต่างกันไป เพราะฉะนั้นอย่าดูแค่ตำแหน่งงานแต่ให้อ่าน Job Description เวลาสมัครงานกันด้วยนะครับ

โดยในบริบทของบทความนี้ Dev Lead จะหมายถึง Development Lead บุคคลที่เป็นแกนหลักในการนำทีมพัฒนาซอฟต์แวร์ ทำหน้าที่กำหนดทิศทางด้านเทคนิค (Technical Direction), เป็นโค้ชและพี่เลี้ยง (Mentor) ให้กับ Software Engineer ในทีม และคอยสนับสนุนช่วยเหลือเพื่อให้แต่ละ Task ที่ทีมได้รับมอบหมายสำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี

นอกจากนี้ Dev Lead ยังมีบทบาทสำคัญในการรวบรวม Requirement เพื่อช่วยแจกแจงและกำหนดขอบเขตของงานใน Sprint ถัดไป ทำให้ทีมทำงานได้ง่ายและตรงเป้าหมายมากขึ้น โดยจะทำงานร่วมกับตำแหน่งอื่นๆ อย่างใกล้ชิด เช่น Scrum Master, Project Manager, และ Product Owner

(ในแต่ละบริษัทจะแตกต่างกันออกไป)

Dev Lead vs Tech Lead: ต่างกันตรงไหน?

นี่คือคำถามคลาสสิกที่หลายคนสับสนกันบ่อยที่สุด จริงๆ แล้วหน้าที่ของทั้งสองตำแหน่งก็มีส่วนทับซ้อนกันเยอะมาก และในบางองค์กรก็อาจมองว่าทั้งสองคือตำแหน่งเดียวกันเลยด้วยซ้ำ

ความแตกต่างที่สำคัญที่สุดคือ "จุดโฟกัส" ครับ

• Tech Lead จะโฟกัสอย่างลึกซึ้งในมิติของ เทคโนโลยี (Technology), สถาปัตยกรรม (Architecture), และคุณภาพของโค้ด (Code Quality) คำถามที่อยู่ในหัวของ Tech Lead คือ "สถาปัตยกรรมนี้รองรับการขยายตัวในอนาคตได้หรือไม่?" หรือ "เราจะลดหนี้ทางเทคนิค (Technical Debt) ได้อย่างไร?"
• Dev Lead จะโฟกัสในภาพที่กว้างกว่า ครอบคลุมทั้ง คน (People), กระบวนการ (Process), และการส่งมอบผลิตภัณฑ์ (Product Delivery) คำถามที่อยู่ในหัวของ Dev Lead คือ "ทีมของเราทำงานราบรื่นดีไหม มีอุปสรรคอะไรหรือเปล่า?" หรือ "เราจะส่งมอบฟีเจอร์นี้ให้ทันตามแผนและมีคุณภาพได้อย่างไร?"

แล้วใน Startup หรือทีมเล็กๆ ล่ะ?

ในบริษัทขนาดเล็กหรือ Startup ที่มีทีมพัฒนาไม่ใหญ่มากนัก เป็นเรื่องปกติที่คนๆ เดียวจะต้องรับบทบาททั้ง Dev Lead และ Tech Lead ไปพร้อมกัน พวกเขาต้องเก่งทั้งการออกแบบ Architecture ที่ยอดเยี่ยม และในขณะเดียวกันก็ต้องดูแลความเป็นอยู่ของทีมและบริหารจัดการโปรเจกต์ให้เดินหน้าต่อไปได้ นับเป็นบทบาทที่ท้าทายแต่ก็เป็นโอกาสในการเติบโตอย่างก้าวกระโดด (ผมเองก็ได้โอกาสเติบโตมาจาก Startup เช่นกันครับ)

ภาพรวมหน้าที่ของ Dev Lead

โดยทั่วไปความรับผิดชอบจะแตกต่างกันไปในแต่ละบริษัท แต่เราสามารถสรุป "กิจกรรมหลัก" ที่ Dev Lead ส่วนใหญ่ต้องทำในแต่ละวันได้ดังนี้

ประชุมเพื่อรวบรวม Requirement กับ Client

ไม่ใช่แค่การนั่งจดว่า Client อยากได้อะไร แต่เป็นการตั้งคำถามเพื่อขุดให้เจอ "ปัญหาที่แท้จริง" ที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังฟีเจอร์นั้นๆ เพื่อให้แน่ใจว่าสิ่งที่ทีมจะสร้างขึ้นนั้นแก้ปัญหาได้ตรงจุด ไม่ใช่แค่ทำตามสั่งไปวันๆ

Track การทำงานของ Developer

ไม่ใช่การเดินไปถามว่า "เสร็จรึยัง?" แต่คือการเข้าไปถามอย่างเข้าอกเข้าใจว่า "งานเป็นยังไงบ้าง ติดตรงไหนรึเปล่า มีอะไรให้ช่วยไหม?" นี่คือการ Unblock ทีมและสร้างความเชื่อใจไปพร้อมกัน

ช่วยเหลือในการทำ Architecture Design

ไม่ใช่การชี้นิ้วสั่งว่าต้องเขียน Code แบบไหน แต่เป็นการเปิด Whiteboard แล้วชวนทีมคุย ชวนให้คิดถึงอนาคต เช่น “ปัจจุบันรองรับ User ได้สบายแต่ถ้าอีก 6 เดือนข้างหน้า Traffic โตขึ้น 10 เท่า หรือต้องรองรับข้อมูลจาก Partner อีกเจ้า ระบบจะยังไหวอยู่ไหม?" เพื่อให้ทีมมองเห็นภาพใหญ่และสร้างระบบที่ยั่งยืน

ทำงานร่วมกับ UX/UI Designer

ทำหน้าที่เชื่อมระหว่าง 'ความสวยงามของดีไซน์' กับ 'ความเป็นไปได้ทางเทคนิค' เพื่อให้แน่ใจว่าสิ่งที่ออกแบบมานั้น สามารถสร้างได้จริงและมีประสิทธิภาพ Dev Lead ไม่ได้บอกว่า “ทำได้” หรือ “ทำไม่ได้” แต่เป็นการให้ข้อมูลทางเทคนิคและเสนอทางออกร่วมกันเพื่อหาจุดที่ลงตัวที่สุด ซึ่งจะช่วยลดความขัดแย้งและทำให้การทำงานราบรื่นขึ้นมาก

ช่วยเหลือในการ Test

ทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมระหว่าง Dev และ QA เมื่อมีบั๊กที่ต้องคุยกัน Dev Lead จะเป็นคนกลางที่ช่วยให้ทั้งสองฝ่ายเข้าใจกันเพื่อหาต้นตอของปัญหาและสร้างวัฒนธรรมที่มองว่า "คุณภาพเป็นความรับผิดชอบของทุกคน" ไม่ใช่แค่ของ QA

ช่วยเหลือในการ Debug และ Optimization

เมื่อเจอบั๊กยากๆ หรือ Performance ของระบบตกลง Dev Lead จะเป็นที่พึ่งสุดท้ายของทีม แต่แทนที่จะแก้ปัญหาคนเดียวเงียบๆ เขาอาจจะเรียกทีมเข้ามาทำ Pair Programming เพื่อให้ทุกคนได้เรียนรู้กระบวนการแก้ปัญหาไปด้วยกัน เปลี่ยน "วิกฤต" ของระบบให้เป็น "โอกาส" ในการเติบโตของทีม

ช่วยเหลือในการหา Developer เข้าทีม

Dev Lead เป็นผู้ที่มีส่วนสำคัญในการสร้างทีมให้แข็งแกร่ง โดยไม่ได้มองแค่ว่า Candidate เขียนโค้ดเป็นหรือไม่ แต่มองไปถึง "ศักยภาพในการเติบโต" และ "ความเข้ากันได้กับ Culture ของทีม” (Team Fit)

เจาะลึก 5 ความรับผิดชอบหลัก

จากกิจกรรมในแต่ละวัน เราสามารถกลั่นออกมาเป็น 5 เสาหลักแห่งความรับผิดชอบที่ Dev Lead ต้องแบกรับได้ดังนี้

1. ความเป็นผู้นำด้านเทคนิค (Technical Leadership)

แม้จะไม่ได้โฟกัสลึกเท่า Tech Lead แต่ Dev Lead ก็ยังคงเป็น Senior Dev คนหนึ่งในทีมที่ต้องรับผิดชอบต่อคุณภาพของโค้ดและทิศทางทางเทคนิคโดยรวม พวกเขาต้องมีความรู้ที่ลึกซึ้งในการ Coding และมีความรู้กว้างในด้านอื่นๆ เพื่อช่วยทีมตัดสินใจเลือกใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม, บริหารจัดการหนี้ทางเทคนิค (Technical Debt), และสร้างมาตรฐานการพัฒนาซอฟต์แวร์ที่ดีให้กับทีม

2. การเป็นพี่เลี้ยง (Mentorship)

นี่คือหัวใจสำคัญของการเป็น Dev Lead พวกเขาไม่ใช่แค่ผู้จัดการ แต่เป็นโค้ชและที่ปรึกษาให้กับ Developer ทุกคนในทีม

• ทำไมถึงสำคัญ? การ Mentoring ที่ดีคือการ "สร้างผู้นำรุ่นต่อไป" เป็นการลงทุนที่คุ้มค่าที่สุดในการพัฒนาทีม และยังเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยรักษาคนเก่งๆ ให้อยู่กับองค์กร (Team Retention)
• Actionable Tips:
  • ทำ 1-on-1 ให้มีความหมาย: การคุย 1-on-1 ไม่ใช่การอัปเดตสถานะงาน แต่เป็นพื้นที่ปลอดภัยสำหรับลูกทีมในการพูดคุยถึงอุปสรรค, ความกังวล, และเป้าหมายในอาชีพของเขา
  • สร้างแผนการเติบโต (Career Development Plan): ทำงานร่วมกับลูกทีมเพื่อวางเป้าหมายว่าในอีก 6-12 เดือนข้างหน้า เขาอยากจะเก่งเรื่องอะไรขึ้น และจะไปถึงจุดนั้นได้อย่างไร
  • ศิลปะแห่ง Code Review:: ทำให้การรีวิวโค้ดเป็นการเรียนรู้ ไม่ใช่การจับผิด เริ่มด้วยคำชม, ตั้งคำถามแทนการสั่ง, และอธิบายเหตุผลเบื้องหลังของทุกคอมเมนต์เสมอ

3. การสื่อสาร (Communication)

"โค้ดที่ดีที่สุดก็ไร้ค่า ถ้าสร้างขึ้นจาก Requirement ที่เข้าใจผิด" Dev Lead คือศูนย์กลางการสื่อสารของทีม

• ทำไมถึงสำคัญ? การสื่อสารที่ผิดพลาดคือสาเหตุอันดับต้นๆ ของความล้มเหลวในโปรเจกต์ Dev Lead ทำหน้าที่เป็น "สะพาน" ที่เชื่อมต่อระหว่างทีม Dev, ฝ่ายบริหาร, และ Stakeholder อื่นๆ
• Actionable Tips:
  • ฝึกแปลเทคนิคเป็นภาษาธุรกิจ: เรียนรู้ที่จะอธิบายเรื่อง Technical Debt ให้ PM เข้าใจ
  • สื่อสารเมื่อเกิดปัญหา: เมื่อโปรเจกต์มีแนวโน้มจะล่าช้า Dev Lead ที่ดีจะสื่อสารเรื่องนี้ล่วงหน้าอย่างตรงไปตรงมา พร้อมเสนอทางแก้ไข ไม่ใช่รอให้ปัญหาเกิดก่อน
  • เขียนสรุปการตัดสินใจ: เมื่อมีการตัดสินใจทางเทคนิคที่สำคัญ ให้เขียนสรุปสั้นๆ ว่า "เราเลือกอะไร เพราะอะไร และพิจารณาทางเลือกอื่นว่าอย่างไร" เพื่อเป็นหลักฐานและป้องกันคำถามในอนาคต

4. การสรรหาบุคลากร (Recruitment)

การสร้างทีมที่ยอดเยี่ยมเริ่มต้นจากการเลือกคนที่ใช่เข้าทีม Dev Lead มีบทบาทสำคัญ

• ทำไมถึงสำคัญ? การจ้างคนที่ผิด (Bad Hire) มีต้นทุนที่สูงมาก ทั้งในแง่ของเวลา, เงิน, และขวัญกำลังใจของทีม Dev Lead คือคนที่เข้าใจ Culture และความต้องการทางเทคนิคของทีมดีที่สุด
• Actionable Tips:
  • สัมภาษณ์จากปัญหาจริง: แทนที่จะถามคำถาม Algorithm ลองยกปัญหาที่ทีมเคยเจอจริงๆ มาให้ Candidate ลองแก้ไข เพื่อดู "กระบวนการคิด"
  • มองหา Growth Mindset: ถามคำถามที่แสดงให้เห็นว่า Candidate คนนี้เรียนรู้จากความผิดพลาดอย่างไร หรือมีวิธีพัฒนาตัวเองอย่างไรอยู่เสมอ
  • ให้ทีมมีส่วนร่วม: อาจจะให้ Candidate ได้ลองทำ Pair Programming สั้นๆ กับสมาชิกในทีม เพื่อดูว่าเคมีในการทำงานร่วมกันเป็นอย่างไร

5. การบริหารจัดการโครงการ (Project Management)

Dev Lead ไม่ใช่ Project Manager เต็มตัว แต่ต้องมีความเข้าใจในหลักการบริหารจัดการเพื่อนำพาทีมไปสู่เป้าหมาย

• ทำไมถึงสำคัญ? เพื่อให้ทีมสามารถพัฒนาซอฟต์แวร์ให้มีคุณภาพ (Quality) ได้ภายในเวลา (Time) และงบประมาณ (Budget) ที่มีจำกัด
• Actionable Tips:
  • ช่วยทีมประเมินงาน (Estimation): นำทีมในการประเมินความซับซ้อนของงานแต่ละชิ้น เพื่อให้การวางแผน Sprint มีความแม่นยำมากขึ้น
  • บริหารความเสี่ยง: มองหาความเสี่ยงที่อาจจะเกิดขึ้นล่วงหน้า เช่น "ฟีเจอร์นี้ต้องพึ่งพา API จากทีมอื่น ซึ่งอาจจะไม่เสร็จตามแผน เรามีแผนสำรองไหม?"

บททดสอบของ Dev Lead มือใหม่

การเปลี่ยนจาก Senior Developer มาเป็น Dev Lead คือการเดินทางที่เต็มไปด้วยความท้าทายใหม่ๆ ที่นอกเหนือไปจากเรื่องโค้ด นี่คือบททดสอบที่ Dev Lead มือใหม่แทบทุกคนต้องเจอ

• Imposter Syndrome (อาการคิดว่าตัวเองไม่เก่งพอ): ความรู้สึกที่ต้องนำทีมที่มีคนที่อาจจะเก่งกว่าหรืออาวุโสกว่าเราเป็นเรื่องปกติ สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจว่าบทบาทของเราไม่ใช่การเป็นคนที่เก่งโค้ดที่สุด แต่คือการเป็นคนที่ช่วยให้ทีมเก่งขึ้นและทำงานร่วมกันได้ดีที่สุด
• ศิลปะแห่งการปล่อยวาง (The Art of Delegation): อดีต Senior Dev ที่เก่งมักจะคุ้นชินกับการแก้ปัญหาที่ยากที่สุดด้วยตัวเอง แต่ในฐานะผู้นำ การทำแบบนั้นคือการแย่งโอกาสในการเติบโตของลูกทีม คุณต้องเรียนรู้ที่จะเชื่อใจและมอบหมายงานที่ท้าทายให้ทีม พร้อมกับคอยให้การสนับสนุนอยู่เบื้องหลัง
• การบริหารจัดการเวลาและการสลับบริบท (Time Management & Context Switching): เวลาที่คุณจะได้ Coding ทั้งวันได้จบลงแล้ว... หนึ่งวันของ Dev Lead เต็มไปด้วยการสลับบทบาทไปมาระหว่างการประชุม, การทำ Code Review, การทำ 1-on-1 meeting, และการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า การจัดลำดับความสำคัญของงานจึงเป็นทักษะที่จำเป็นอย่างยิ่ง
• การรับมือกับความขัดแย้งในทีม (Conflict Resolution): เมื่อ Developer สองคนมีความเห็นทางเทคนิคไม่ตรงกันอย่างรุนแรง หน้าที่ของคุณไม่ใช่การตัดสินว่าใครถูกใครผิด แต่คือการสร้างพื้นที่ให้ทั้งสองฝ่ายแลกเปลี่ยนความคิดเห็นด้วยเหตุผล และหาทางออกที่ดีที่สุดสำหรับ "Team และ Product"

เส้นทางสู่การเป็น Dev Lead (The Roadmap)

Dev Lead ส่วนใหญ่เติบโตมาจากตำแหน่ง Senior Developer เพราะจำเป็นต้องมี 2 สิ่งที่แข็งแกร่งคือ ความเป็นเลิศทางเทคนิค (Technical Excellence) และ ทักษะความเป็นผู้นำ (Leadership Skills)

Technical Skill

คุณไม่สามารถนำทีมได้หากไม่มีความรู้และประสบการณ์ในการ Coding ที่มากพอ เพราะคุณคือคนที่จะต้องช่วยทีมแก้ปัญหาด้านเทคนิคที่ยากที่สุด และเป็นคนคอย Unblock เมื่อทีมเจอปัญหาที่แก้ไม่ได้ นอกจากนี้ยังต้องรู้ลึกเกี่ยวกับเครื่องมือ (Tools) และกระบวนการ (Methodology) ต่างๆ เช่น Git, CI/CD, Agile, Scrum เพื่อนำพาทีมไปในทิศทางที่ถูกต้อง

Soft Skill

นี่คือสิ่งที่แยกระหว่าง Senior Developer ที่เก่ง กับ Dev Lead ที่ยอดเยี่ยม ทักษะการสื่อสารและทักษะด้านคน (People Skill) คือตัวตัดสินว่าทีมจะทำงานร่วมกันได้ดีแค่ไหน คุณต้องสามารถอธิบายเรื่องที่ยากให้เป็นเรื่องที่ง่ายสำหรับทุกคนในบริษัทได้ และที่สำคัญที่สุดคือต้องสื่อสารกับทีมอยู่เสมอในฐานะ Mentor และผู้นำ

จากประสบการณ์ส่วนตัว

มีครั้งหนึ่งผมได้รับหน้าที่คุมทีมทำ Product ตัวใหม่ของบริษัท ตอนนั้นผมมี Developer ที่ช่วยผม 4-5 คน แต่ด้วยความที่ยังสื่อสารไม่เก่งและมีความเกรงใจเนื่องจากหลายคนก็อายุเยอะกว่า สรุปคือโปรเจกต์มีปัญหาใหญ่เพราะแต่ละคนเข้าใจ Scope งานไม่ตรงกันและเกือบล่ม ทุกคนต้องมารีบปั่นงานให้แค่เสร็จพอส่ง ตอนนั้นรู้สึกแย่มากครับ แต่เหตุการณ์นั้นก็เป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้ผมได้เรียนรู้ว่า Soft Skill นั้นสำคัญไม่ต่างจาก Hard Skill เลย

โดยสรุปแล้ว Dev Lead จำเป็นต้อง balance ระหว่าง hard skill และ soft skill ได้อย่างลงตัว การมี vision และ leadership ที่ดีเป็นสิ่งที่สำคัญมากๆ ครับ

คำถามที่พบบ่อย (FAQ)

Q1: Dev Lead จำเป็นต้องเป็นคนที่ Code เก่งที่สุดในไหม?

A: ไม่จำเป็น แต่ต้องมีความสามารถทางเทคนิคที่กว้างและลึกพอที่จะไกด์ทีมและตัดสินใจได้อย่างมีคุณภาพ ความสำเร็จของคุณไม่ได้วัดที่ความเร็วหรือคุณภาพในการเขียนโค้ดอีกต่อไป แต่วัดที่ความสำเร็จของทีม

Q2: Dev Lead ควรใช้เวลา Code กี่เปอร์เซ็นต์?

A: ไม่มีคำตอบตายตัว ขึ้นอยู่กับขนาดทีมและวัฒนธรรมองค์กร แต่ส่วนใหญ่อยู่ที่ 20-50% เพราะเวลาที่เหลือต้องใช้ไปกับการสนับสนุนทีม, การประชุม, และการวางแผน เพื่อสร้าง "Multiplier Effect" ให้กับทีม

Q3: ถ้าอยากเป็น Dev Lead ต้องเริ่มเตรียมตัวอย่างไร?

A: เริ่มจากการมี Ownership ในโปรเจกต์ที่ทำอยู่, มองภาพใหญ่ให้ออก, อาสาเข้าไปช่วย Mentoring น้องๆ ในทีม, และฝึกสื่อสารภาพรวมของงานให้คนอื่นเข้าใจอยู่เสมอ

Q4: แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่าตำแหน่ง Dev Lead อยู่ในบริบทไหน?

A: อย่าสนใจชื่อตำแหน่งเพียงอย่างเดียวเพราะคำนิยามของ Dev Lead มีเยอะ ให้ดูหน้าที่ขอบเขตความรับผิดชอบจาก Job Description ประกอบเสมอเมื่ออยากสมัครงาน

สรุป

ในการพัฒนาซอฟต์แวร์ที่ซับซ้อนขึ้นเรื่อยๆ ปัญหาการสื่อสารกันภายในทีมก็ยิ่งยากมากขึ้นตามไปด้วย หัวใจของการสร้างผลิตภัณฑ์ที่ดีไม่ได้เกิดจากการ "ทำให้เสร็จ" อย่างเดียว แต่เกิดจาก "ความเข้าใจร่วมกัน" ระหว่างทีม Developer, Management และ Business

Dev Lead คือบุคคลสำคัญ (Key Person) ที่เป็นเหมือนสะพานเชื่อมทุกคนเข้าด้วยกัน พวกเขาอธิบายมุมมองทางเทคนิคให้ฝ่ายธุรกิจเข้าใจ และนำเป้าหมายทางธุรกิจมาแปลงเป็นแผนงานที่ชัดเจนให้ทีมพัฒนาสามารถลงมือทำได้อย่างราบรื่นและมีประสิทธิภาพ

Stakeholder Influence Scorecard

ฟอร์มรายการตรวจสอบระดับความสามารถในการโน้มน้าว เพื่อเป็น Guideline ความสามารถเบื้องต้นให้เข้าใจระดับความสามารถของคุณเอง

ดาวน์โหลด Checklist ฟรี